De komende jaarwisseling is de eerste keer dat in het hele land een gedeeltelijk vuurwerkverbod geldt.
De gemeente heeft onderzocht in hoeverre er onder Oldenzalers draagvlak is voor extra vuurwerkmaatregelen, dus bovenop de landelijke regelgeving. De conclusie van het onderzoek is dat de samenleving geen behoefte heeft aan aanvullende maatregelen. Wel worden de verbeterpunten doorgevoerd die werden genoemd in de vragenlijsten, alsmede tijdens interviews en rondetafelgesprekken. Het gaat om extra voorlichting, data gestuurd werken voor gerichte handhaving – eventueel met het instellen van vuurwerkvrije zones – en de aanpak van illegaal vuurwerk.
De online vragenlijst is ingevuld door 2.085 personen. Om representatieve conclusies te kunnen trekken moesten minimaal 380 respondenten de vragenlijst invullen. Ook de input die tijdens de interviews en de rondetafelgesprekken werd geleverd getuigde van een grote betrokkenheid bij dit onderwerp.
‘Nauwelijks overlast door vuurwerk’
Uit de enquête blijkt dat een meerderheid van de Oldenzaalse samenleving nauwelijks overlast ervaart door vuurwerk:
- 80% van de respondenten steekt tijdens oud en nieuw zelf vuurwerk af of kijkt er graag naar
- 60% geeft aan geen last te ervaren van de stank, rook en het geluid van vuurwerk
- 41% ervaart soms of vaak overlast van vuurwerk rondom de jaarwisseling
- 33% geeft aan dat huisdieren wel degelijk last hebben van het afsteken van vuurwerk
Men geeft aan dat overlast vooral ervaren wordt door het vroegtijdig afsteken van vuurwerk en/of door de luide knallen van illegaal vuurwerk.
De respondenten beoordeelden de huidige inzet van de gemeente op het gebied van vuurwerk (het geven van voorlichting over vuurwerk op basisscholen, het afdekken en/of weghalen van vandalisme gevoelige objecten zoals prullenbakken en het opruimen van vuurwerkrestanten na de jaarwisseling) met een ruime 8.
Uit het onderzoek blijkt ook dat Oldenzalers niet open staan voor alternatieven voor het afsteken van vuurwerk. De genoemde alternatieven (vuurwerkshow/evenement/lichtshow) worden geen van allen met een voldoende beoordeeld. Men geeft aan meer te zien in een klein evenement door de buurt zelf georganiseerd of (kleinschalige) evenementen op verschillende plekken in de stad.
Vuurwerkvrije zones?
Het aanwijzen van verplichte vuurwerkvrije zones in de stad is volgens 68% van de respondenten een mogelijke extra maatregel (vrijwillige vuurwerkzone 42% en vuurwerkzones 42%).
Zowel inwoners, als professionals vinden dat het belangrijk is om jeugd te informeren over het veilig en verantwoord afsteken van vuurwerk. HALT biedt ieder jaar gratis vuurwerkvoorlichting aan, maar de ervaring leert dat basisscholen in Oldenzaal nauwelijks gebruik maken van dit aanbod. Daarnaast hebben de Oldenzaalse vuurwerkverkooppunten en vertegenwoordigers van de brancheorganisatie aangegeven graag samen te willen werken met HALT, brandweer en politie bij het voorlichten van jongeren: een publiek-private samenwerking. De nadruk ligt dan niet alleen op het gevaar van – en de overlast door vuurwerk – maar ook vooral op het veilig afsteken van vuurwerk.
Er moet bij de handhaving van vuurwerkoverlast sprake zijn van een heterdaadsituatie om te kunnen overgaan tot (strafrechtelijke) handhaving. In praktijk ontstaat vaak een kat-en-muisspel tussen personen die vuurwerk afsteken en de politie of gemeentelijke toezichthouders. Een aanbeveling uit het onderzoek is om hotspots in kaart te brengen om gerichter te surveilleren en eventueel vuurwerkvrije zones in te richten. Data van politie en gemeente van de afgelopen jaren vormen hiervoor de basis.
Illegale knallers
Ondanks dat het onderzoek niet ging over illegaal vuurwerk, werden in de vragenlijsten, interviews en rondetafelgesprekken meerdere keren zorgen geuit over illegaal vuurwerk. De politie heeft in samenwerking met het Openbaar Ministerie en gemeenten de handreiking Bestuurlijke aanpak illegaal vuurwerk opgesteld. Personen die zwaar (illegaal) vuurwerk opslaan, worden op basis hiervan niet alleen strafrechtelijke vervolgd, maar ook bestuurlijk (last onder dwangsom voor een persoon en/of een last onder bestuursdwang om een pand te sluiten).
De politie voert extra controles uit langs de grens (van het gehele basisteam Noordoost Twente) ten aanzien van illegaal vuurwerktransport en de gemeente Oldenzaal werkt mee aan het opzetten van een (anoniem) inzamelpunt voor zwaar (illegaal) vuurwerk. In samenwerking met de belangrijkste veiligheidspartners, worden de aanbevelingen nog verder uitgewerkt in aanloop naar de komende jaarwisseling.
Opzet van het onderzoek
Inwoners en professionals hebben op diverse manieren hun mening gegeven over vuurwerk. Professionals, zoals politie, brandweer, HALT, jongerenwerkers, veiligheidsmedewerkers van andere vergelijkbare (Twentse) gemeenten en vertegenwoordigers uit de vuurwerkbranche zijn geïnterviewd. Er zijn rondetafelgesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van inwoners en ondernemers uit Oldenzaal en de vuurwerkbranche, de jeugdraad van de gemeente Oldenzaal en het leerlingenbestuur van het Carmel College, de Thij.
De digitale enquête was van 1 juni tot 1 juli 2021 geopend voor inwoners en ondernemers.
